Giddy up richting bioscoop voor iedereen die ’s nachts wel eens natte dromen heeft over sierlijk draaiende Stetsons en vingervlugge colts: er is zowaar nog eens een western op het witte doek te bekijken. Helaas is het er eentje die minder tot de verbeelding spreekt dan de sterke vingeroefening “3:10 To Yuma” die ons vorig jaar verblijdde. En dat is jammer, zeker omdat we filmfreakgewijs een zwak hebben voor de acteerkwaliteiten van Ed Harris, die nu toch al meer dan twintig jaar vriend en vijand verbaast met vaak geslaagde hoofd- en bijrollen.

“Appaloosa” is Harris zijn tweede uitstap als regisseur. Zijn eerste was “Pollock” (2000), een autobiografische film over het leven van schilder Jackson Pollock. Net als toen vertolkt Harris ook ditmaal de hoofdrol: hij kruipt in de huid van Virgil Cole, een vrij schimmige ordehandhaver die samen met zijn ‘boezemvriend’ Everett Hitch (Viggo Mortensen, die voor dit project door Harris werd benaderd tijdens de opnames van Cronenbergs “A History Of Violence”) afrekent met outlaws die het niet zo nauw nemen met de van kracht zijnde democratische regels in prille mijnstadjes die als paddenstoelen uit de grond schieten na het beëindigen van de Amerikaanse burgeroorlog.

Ook het stadje Appaloosa ligt veelvuldig onder vuur: de zichzelf buiten de wet stellende grootgrondbezitter Randall Bragg Jeremy Irons) brengt geregeld een bezoekje aan de stad, en zijn schietgrage cohorten (die zowaar graag de plaatselijke saloon als openbare pisplaats gebruiken) zijn meer dan een doorn in het oog van de lokale bevolking. Wanneer één van de gerespecteerde inwoners koelbloedig door Bragg wordt vermoord, schakelen de stadshouders Cole en Hitch in. Die stemmen toe om Bragg voor het gerecht te brengen, zij het dan wel op voorwaarde dat de wetten in Appaloosa vanaf nu aan volledig door henzelf worden bepaald. Bragg is niet van plan om zich zomaar zonder slag of stoot gewonnen te geven, en wanneer een weduwe Renée Zellweger) in Appaloosa arriveert en haar zinnen op Cole zet, wordt de strijd tussen Cole en Bragg er niet eenvoudiger op…

Harris laat zijn film narratief interessant uit de startblokken schieten. Het samenspel tussen hemzelf en Mortensen is veelbelovend, en opent net als de niet altijd duidelijke karakterafbakening van de twee, perspectieven. In het eerste halfuur ziet het er dus naar uit dat we vertrokken zijn voor een lekkere western, maar helaas is het o.k.-bevonden begin geen maatstaf voor wat volgt. Na verloop van tijd lijkt “Appaloosa” vooral op een boemeltrein die te pas en te onpas stopt en zijn dan ook nog eens fiks tegenvallende eindbestemming na veel te veel omwegen bereikt. Iets (maar niet alles) heeft te maken met de casting: Irons is om één af andere duistere reden maar flets als de bad guy van dienst (oh Scar, where art thou ?) en ook Renée Zellwegers (in een rol die oorspronkelijk bedoeld was voor Diane Lane) manometer staat niet echt goed afgesteld op dit westernavontuur.

Daarnaast zijn er nog een paar verhaaltechnische kikkers die in de scenariokeel zitten en steken nogal wat flauwe scènes de kop op, met helemaal in het peloton een fletse rechtszaak die nochtans één van de sterke verhaalscharnieren zou moeten zijn. Ook de actie is grotendeels rommelig: zo veroorzaakt een achtervolging in het midden (leuk om Lance Henriksen nog eens terug te zien trouwens) zo goed als geen deining. Waardoor “Appaloosa” een film is die per verhaalkronkel minder boeiend wordt en uiteindelijk maar flets de eindstreep haalt. Jammer, want dit is een film waarvan we toch vermoeden dat het potentieel er niet volledig is uitgehaald. De klapdeuren slaan dicht met nog wat interessante trivia voor de filmliefhebber in het algemeen en de fans van Ed Harris in het bijzonder: de oude rechter wordt vertolkt door Ed Harris’ vader Bob en het afsluitend lied op de eindgeneriek (“You’ll Never Break My Heart”) werd vertolkt en meegeschreven door Harris zelf.