Transit
verdeler
acteur/actrice (12)
regisseur (1)
producent (2)
director of photography (1)
scenarist (1)
beeldmonteur (1)
componist (1)
De Duitse cineast Christian Petzold grossiert de laatste jaren in humane en historische cinema. Zijn twee vorige langspelers waren het in het Oost-Duitsland van de jaren tachtig gesitueerde “Barbara” en het zich vlak na de tweede wereldoorlog afspelende “Phoenix”, beide met Nina Hoss in de hoofdrol. In “Transit” gaat hij op hetzelfde elan verder, al laat hij ditmaal wel tijd en ruimte vervagen.
De basis is een uit 1944 stammende roman van de uit eigen ervaringen puttende schrijfster Anna Reiling - schrijvend onder het pseudoniem Anna Seghers. Daarin verhaalt ze de vlucht van een uit een concentratiekamp ontsnapte gevangene die probeert om vanuit Marseille naar een niet door de Duitsers bezet land te vluchten. De man neemt daarbij de identiteit aan van een schrijver die zelfmoord pleegde en wordt uiteindelijk verliefd op de weduwe van die schrijver, die niet weet dat haar man dood is.
Petzold behoudt Seghers narratie, en plaatst die in het hier en nu. Het hoofdpersonage Georg (Franz Rogowski) is dus ook anno vandaag op de vlucht voor de Duitse bezetter en probeert vanuit Marseille een boot naar Mexico te nemen terwijl hij langzaam maar zeker in de ban geraakt van de zoekende weduwe Marie (Paula Beer). Moderne touch: de Duitsers en hun handlangers zien er hier uit als stevig bewapende hedendaagse oproerpolitie. Hedendaagse verwijzing: uiteraard trekt Petzold parallellen met de (Europese) vluchtelingen tijdens de tweede wereldoorlog en de huidige vluchtelingen-/migrantentoestroom. Kwestie van de puntjes op de twee geschiedenis-i’s te plaatsen.
Toch slaat Petzold niet aan het preken. “Transit” kan je wars van zijn humanitaire insteek zelfs bekijken als een spannend thrillerdrama. Door 1942 te weerspiegelen in 2018 creëert Petzold in elk geval een aparte sfeerschepping. Tot op zekere hoogte hypnotiserend zelfs, wat het dubbel jammer maakt dat de film nooit echt volledig weet open te bloeien. Dat komt onder meer ook door een overbodige voice over die vooral te onpas komt duiden wat eigenlijk gewoon op het scherm zichtbaar is. Een stijlbreuk die meteen ook een stuk van de filmische magie de das omdoet.
Opvallend is wel dat je door de (kroegen)setting in transitcentrum en kuststad Marseille “Transit” eigenlijk zelfs als parallelfilm van “Casablanca” kan bekijken, ook een film waarin het hoofdpersonage zijn eigen lot in de waagschaal legt voor le grand amour. Al had Petzold met “Transit” waarschijnlijk toch iets helemaal anders voor ogen dan een rondje puur escapisme.
Gezien op het Filmfestival van Gent.