Vergeet Mama, Evil Dead, The Conjuring, You’re Next, Insidious Chapter 2 en Los Flamencos: de meest beklemmende horrorfilm van het jaar is deze Prisoners, een uppercut van jewelste ons gebracht door de Canadese cineast Denis Villeneuve, die drie jaar terug met Incendies ook al serieus in de hartstreek zat te koteren.

De levensechte gruwel waar alles om draait is de mysterieuze verdwijning van twee zevenjarige meisjes. Anna Dover en Joy Birch zijn buurmeisjes die samen met hun familie Thanksgiving vieren in het huis van de Birches. Wanneer ze vragen om even naar het Dover-huis te mogen gaan om een rood speelgoedfluitje te halen, begint voor beide families een nachtmerrie. De meisjes komen immers niet meer terug en alles wijst erop dat ze zijn meegenomen door iemand met weinig goede bedoelingen. Als de oudere broer van Anna en de oudere zus van Joy zich herinneren dat er een camper in de straat stond geparkeerd, gaan de ouders van Anna (Hugh Jackman en Maria Bello) en Joy (Terrence Howard en Viola Davis) ervan uit dat hun kinderen door de bestuurder daarvan zijn ontvoerd.

Detective Loki (Jake Gyllenhaal) krijgt de zaak toegewezen. Hij slaagt erin de bestuurder van de camper te arresteren, en verzeilt daarmee in een zaak die het uiterste van hem zal vergen. Blijkt immers dat de verdachte Alex Jones (Paul Dano) een dertiger is met de verstandelijke vermogens van een tienjarige. Een DNA- en sporenonderzoek in de wagen levert niets op, en Loki ziet zich verplicht om Jones na twee dagen terug vrij te laten wegens gebrek aan bewijskracht. Dit is niet naar de zin van Keller Dover (Jackman) die eist dat de man gearresteerd blijft tot wanneer hij de politie naar zijn dochter heeft geleid. Wanneer die oproep geen gehoor vindt, slaan de stoppen door en besluit Keller om samen met een aarzelende Franklin Birch (Howard) het recht in eigen handen te nemen in de hoop zo de twee meisjes te kunnen lokaliseren. Na verloop van tijd weet Keller niet meer waar de grens tussen goed en kwaad ligt.

Scenarist Aaron Guzikowski en Villeneuve construeren een serpentinethriller van twee uur en een half die eveneens werkt als karakterstudie en drama. En als een ronduit schitterend platform voor een schare meesterlijke acteurs die zich nauwelijks op een valse noot laten betrappen. Jackman is magistraal als diep getroffen vader, en zo mogelijk nog magistraler is Gyllenhaal als agent die met persoonlijke demonen wordt geconfronteerd. Demonen die trouwens niet in het lang en het breed worden uitgeklaard, hetgeen Gyllenhaals vertolking er enkel nog subtieler en subliemer op maakt. Extra vijfsterrenapplaus is er trouwens ook voor director of photography Roger Deakins die voor extra dreiging en grauwheid zorgt.

Knap is hoe Villeneuve tussen de verschillende karaktertekeningen door nooit de centrale thrilleras uit het oog verliest. OK, het kon misschien wat korter en sommige twists dreigen te neigen naar zelfparodie volgens de tegengas gevende kritische duivel op onze rechterschouder, maar die tegenkanting wordt gezwind buitenspel gezet. Niet in het minst omdat Prisoners eindigt met een knoert van een climax. Of je Prisoners nu respecteert als rechttoe-rechtaan thriller of als diepmenselijk drama, je krijgt meer dan waar voor je geld. Sommigen zien in de prent zelfs een metafoor die de Amerikaanse reactie na 9/11 een veeg uit de pan geeft, al is dat misschien een piste die je best onaangeroerd laat. Prisoners werkt vooral op microschaal en draait in de eerste plaats rond mensen in een bepaalde situatie en niet zozeer om de pijnen van een volledige natie. Wat er ook van zij, Prisoners is en blijft een onder de huid kruipende topper.

Villeneuve draaide net voor deze Prisoners trouwens nog een andere film met Jake Gyllenhaal: het volgens de eerste berichten Lynchiaanse en Cronenbergiaanse Enemy met Gyllenhaal in een dubbelrol. De wereldwijde release daarvan is voorzien ergens volgend jaar. In afwachting daarvan zit iedere rechtgeaarde cinefiel meer dan gebeiteld met deze niet te missen brok beklemmende cinema.