Stephen Frears mag dan af en toe al eens de bal misslaan of met zijn minimalistische stijl een prent afleveren die onder de radar blijft, als hij in form is blijkt de kans op cinematografisch geknetter meer dan reëel. Voor wie de Frears-draad even kwijt is: juichen mag je doen bij titels als “The Hit”, “Dangerous Liaisons”, “The Grifters” en “Tamara Drewe”, meer voorbehoud is nodig bij onder andere “Prick Up Your Ears”, “Accidental Hero” en “The Hi-Lo Country”. Zeven titels die slechts een fractie omkaderen van ’s mans omvangrijke oeuvre dat eveneens heel wat televisieproducties omvat. Frappant is in elk geval dat hij zowel zijn draai vindt in anonieme arthousetitels als in grootschalige Hollywoodproducties. Momenteel is hij zelfs aan het werk aan een Lance Armstrong-biopic, met Ben Forster in de titelrol. Frears is dus duidelijk niet voor een genregat te vangen.

Voor alle duidelijkheid: ditmaal is Frears in bloedvorm en het resultaat is het voor vuurwerk in de bioscoopstratosfeer zorgende “Philomena”. Dat is niet de verdienste van Frears alleen: ook het mooie samenspel tussen Judi Dench en Steve Coogan zit daar voor veel tussen. Raskomiek Steve Coogan schreef trouwens mee aan het scenario, en mocht daarvoor op het voorbije festival van Venetië het podium beklimmen om de prijs voor beste scenario in ontvangst te nemen.

“Philomena” is gebaseerd op het boek 'The Lost Child Of Philomena Lee' van voormalig BBC-journalist en Labour-medewerker Martin Sixsmith. Daarin beschrijft hij de zoektocht die hij in 2004 ondernam met de Ierse bejaarde dame Philomena Lee. Als tiener verbleef zij in de jaren vijftig verplicht in een klooster in Roscrea. Toen zij ongewenst zwanger werd, hielden de nonnen haar kind gescheiden van haar om het later aan de meestbiedende te verkopen. Praktijken die eerder al door Peter Mullan in “The Magdalene Sisters” aan het licht werden gebracht. Al die tijd wou Philomena weten waar haar zoon was en welk leven hij leidde. De nonnen van Roscrea wilden haar echter niet verder helpen, en de hulp van journalist Sixsmith was meer dan wenselijk. Ook hij krijgt aanvankelijk het deksel op de neus, maar dankzij zijn (politieke) connecties kan hij achterhalen dat Philomena’s zoon werd geadopteerd/gekocht door een Amerikaans koppel.

“Philomena” werkt zowel als aanklacht tegen rigide en verborgen katholieke praktijken die niet meteen de beste reclame zijn voor de Naam van de Vader en de Zoon, én als een als road movie neergezette karakterstudie met twee heerlijk neergezette tegenpolen aan het stuur. Frears filmt op zijn bekende bedeesde manier, maar hij doet dat - net als een boekschrijvende Jeroen Brouwers - goed: “Philomena” moet het niet hebben van regiematige tierlantijntjes, en haalt de kracht uit het verhaal en de invulling daarvan.

Mocht het niet echt gebeurd zijn, dan zouden sommige details en toevalligheden trouwens moeilijk te geloven zijn. Op een handvol dichterlijke vrijheden na blijkt alles echter vrij accuraat te zijn. Of toch minstens zo in elkaar gevlochten dat de waarheid zowel werkt als fictie en als non-fictie. Zij het met een opvallende nadruk op het crowd pleaser-aspect: iets waar Mullan in “The Magdalene Sisters” bijna geen oog voor had. Wat niet wil zeggen dat Frears de waarheid uit de weg gaat: zo is er naast de katholieke controverse nog een flinke sneer naar politieke schijnheiligheid in “Philomena” ingebouwd, iets waar we uit spoilervrije overwegingen verder het zwijgen toe doen. “Philomena” is wars van alle aanklachten en vingerwijzingen in de eerste plaats een ontroerend mooi kleinood, waarin de spreekwoordelijke lach en traan elkaar passievol omarmen. Nu te nuttigen in een plucherijke omgeving in jouw buurt: laat het smaken.