Een film met een grimmig-norse politieman in de hoofdrol The Laughing Policeman als titel meegeven: er zit humor in. Zeker omdat de politieman in kwestie nooit lacht. Al moest hij dat wel doen aan het eind, maar blijkbaar besloten regisseur Stuart Rosenberg en hoofdacteur Walter Matthau dat die glim toch niet nodig was. Met als gevolg een abstracte titel voor een bij tijd en wijlen heel abstracte grootstedelijke politiethriller.

De film is een losse adaptatie van Maj Sjöwall en Per Wahloös uit 1968 stammende roman Den Skrattande Polisen. Scenarist Tom Rickman transfereert het Scandinavische geheel van Stockholm naar San Francisco en laat de film net als het boek beginnen met een bloederige aanslag op een lijnbus. Een anonieme schutter schiet er alle passagiers neer, en een van de slachtoffers is een politieman die schijnbaar achter zijn uren in het geniep aan een zaak aan het werken was. Diens partner Walter Matthau – de niet-lachende politieman dus – raakt geïntrigeerd door de dood van zijn collega en vermoedt dat de schietpartij op de bus te maken heeft met de onopgehelderde dood op een voormalige callgirl twee jaar eerder. Wat volgt is een standaard politieonderzoek, zij het niet meteen een die het boekje volgt.

Rosenberg gaat voluit voor de couleur locale van San Francisco en duikt onder in de prostituee-, drugs- en homomilieus om de tijdsgeest te duiden. Net als bij The French Connection – waar deze film zeker DNA mee deelt – werd er nauwelijks een set gebruikt en is alles op bestaande locaties gefilmd. Sommige scènes waarin Matthau en zijn nieuwe partner Bruce Dern verdachten ondervragen helpen de plot niet eens vooruit, maar zijn omkaderende sterkhouders in deze volwassen vormgegeven politieprent. Die trouwens heel veel garen spint bij de uitstekende vertolkingen van Matthau en Dern. Vooral Matthau is opnieuw heel sterk in een niet-komische rol in een misdaadfilm: The Laughing Policeman sluit in die optiek netjes aan bij The Taking Of Pelham One-Two-Three en Charley Varrick.

Het grootste verwijt – en misschien zelfs het enige – dat je The Laughing Policeman kan maken is dat de eigenlijke plotmotivatie en -uitwerking tijdens de climax niet de meest sluitende vork in de steel ooit is, maar tegen dan heeft deze cynische viersterrenfilm zijn status van naar de ballen en keel grijpende stadsthriller al lang waargemaakt.