Met zijn derde worp bewijst de Australische cineast Andrew Dominik (die “The Assassination Of Jesse James By The Coward Robert Ford” opvolgt met een film waarvan zowel de speelduur als de titel substantieel korter zijn) eens te meer dat hij geen fan is van voor de hand liggende cinema. “Killing Them Softly” mag dan wel alle bouwstenen bezitten van een standaard gangsterfilm, de uitwerking is zo atypisch als enigszins mogelijk. Er wordt bijvoorbeeld opvallend meer gepraat dan geschoten (wat niet wegneemt dat de geweldexplosies weliswaar extreem gewelddadig zijn) en alles laat zich eerder bekijken als een satirische kijk op de parallellen tussen de Amerikaanse financiële crisis en de normen en waarden in het misdaadmilieu dan als een hippe en Tarantino-eske blik op het gangsterwereldje. De Amerikaanse droom annex nachtmerrie zoals beleefd door de Amerikaanse onderwereld, als het ware.

In New Orleans heeft Johnny Amato (Vincent Curatola, vooral bekend als Johnny Sack uit 'The Sopranos') een idee voor een overval op een pokerspel dat wordt georganiseerd door Markie Trattman (Ray Liotta). Die was een paar jaar terug zo slim om zijn eigen toernooi al eens te laten overvallen, maar was naderhand dom genoeg om te verkondigen dat hij zelf achter de overval zat. Dus, redeneert Amato, als zijn pokerwinsten nog eens worden gestolen, dan zal iedereen uit het milieu automatisch opnieuw Markie verdenken. Amato voert de overval niet zelf uit, maar rekent daarvoor op het lef van de van rijkdom dromende klaploper Frankie (Scoot McNairy) die als rechterhand de junkie Russell (Ben Mendelsohn) uitkiest. De overval slaagt, maar daarmee is het verhaal niet ten einde. De plaatselijke maffiabazen willen immers uitzoeken wie achter de roof zit, en al snel wordt duidelijk dat Markie ditmaal onschuldig is. Om de echte daders alsnog te grazen te nemen en een lesje te leren, reist maffiamoordenaar Jackie Cogan (Brad Pitt) van New York naar New Orleans. Zijn taak is om de overvallers op te sporen en te executeren, maar die opdracht komt met een prijs. En die prijs zou wel eens te hoog kunnen zijn in een land waarin Bush president af is, Obama het Witte Huis verovert en de kredietcrisis ongenadig hard om zich heen slaat.

“Killing Them Softly” is een update van de misdaadroman “Cogan’s Trade” van George V. Higgins uit 1974. Het verhaal van een huurmoordenaar die een paar kruimeldieven moet neerleggen wordt ditmaal getoetst aan de keerzijde van de Amerikaanse droom, die hier gitzwart wordt geportretteerd. Elk personage wil rijk worden in het misdaadmilieu, maar hun normen en waarden worden cynisch aan flarden geschoten in een omgeving waarin iedereen vooral op zichzelf rekent. En waarin een gegeven woord niet altijd veel waard blijkt te zijn.

Dominik levert na “Chopper” en “The Assassination Of Jesse James” opnieuw een verrassende misdaadprent af. Door de dialoog boven de actie te plaatsen weet je nooit echt waar de prent naartoe gaat, wat dan weer de alertheid bevordert. Zeker omdat Dominik andermaal bewijst te weten hoe hij een zenuwslopende actiescène gestileerd in beeld moet brengen. Dominik plaatst die actiesegmenten heel strategisch in de narratie en het is welhaast onmogelijk om er niet van onder de indruk te zijn. Ook mooi: het camerawerk in desolate buitenwijken van New Orleans na de doortocht van orkaan Katrina dat voor een visuele flair zorgt die veel gepolijste Hollywoodproducties nogal eens durven ontberen. En apart: het volledig verhaal dat wordt gekaderd door een schier onophoudelijke stroom van politieke en financiële informatie via radio en tv, die zo het scenario vanaf de zijlijn tegelijkertijd sturen en becommentariëren.

Brad Pitt is zichtbaar in zijn element in zijn donkere, maar bijwijlen hilarisch komische rol als maffiamoordenaar met een aparte kijk op de dingen. Al is hij niet de enige die de show mag stelen: ook Richard Jenkins, Ray Liotta en James Gandolfini schitteren in mooi uitgetekende rollen. Minder bekend (maar daarom niet minder imposant) zijn Scoot McNairy (de hoofdrolspelers uit het fijne “Monsters”) en Ben Mendelssohn als de twee onfortuinlijke underdogs die zich hun entree in de grote gangsterwereld nog lang zullen berouwen.

Gezien op het Filmfestival van Gent (2012).