The Imaginarium of Doctor Parnassus
verdeler
acteur/actrice (9)
regisseur (1)
producent (4)
Als er één cineast is die de gewatteerde wisselbeker voor de meest dappere regisseur ooit verdient, dan is het Terry Gilliam. Wat die man allemaal heeft meegemaakt na zijn Monty Python-carrière tart immers alle verbeelding: zijn meesterwerk “Brazil” werd door de studio verknipt en leidde tot een open oorlog in Hollywood, “The Adventures Of Baron Munchausen” figureert op de lijst van meest verlieslatende films ooit, “The Man Who Killed Don Quixote” werd halverwege afgeblazen na diverse calamiteiten zoals een door een zondvloed verwoeste set…
En toch kan het nog erger, getuige zijn nieuwste worp “The Imaginarium Of Doctor Parnassus”. Gilliam voelde vrij snel dat het moeilijk zou zijn om zijn heel persoonlijke en fantasierijke prent gefinancierd te krijgen. Pas toen hij Heath Ledger te pakken had voor een belangrijke rol, kreeg hij een aanzienlijk budget bij elkaar. Ledger had eerder al samengewerkt met Gilliam voor het trouwens ook door de studio vermangelde “The Brothers Grimm”, dus de twee wisten wat ze aan elkaar hadden. Halverwege de opnames overleed Ledger immers totaal onverwacht na een overdosis slaapmiddelen. Alsof de menselijke shock nog niet groot genoeg was, moest Gilliam zich bij het feit neerleggen dat zijn film waarschijnlijk nooit het levenslicht zou zien. Dat het uiteindelijk wel lukte, mag gerust als een half mirakel worden beschouwd. Het trucje van de foor: Ledgers personage achtereenvolgens laten vertolken door Johnny Depp, Jude Law en Colin Farrell.
Dat de abracadabratoets werkt komt omdat “The Imaginarium Of Doctor Parnassus” zich grotendeels afspeelt in een imaginaire wereld waarin alles mogelijk is. Die wereld gaat schuil achter de toverspiegel van de onsterfelijke verhalenverteller Parnassus (Christopher Plummer). Hij is er van overtuigd dat hij de wereld kan verrijken door mensen te confronteren met hun innerlijke fantasie en door de edele kunst van het verhalen vertellen. Maar dat is buiten de waard (in dit geval de duivel) gerekend. Die (Tom Waits) gaat immers een weddenschap aan dat hij meer zieltjes voor zich kan winnen met de zoete verleiding van zonde en verderf. Parnassus slaat zijn spiegelpaleis op in Londen, waar hij optreedt samen met zijn dochter Valentina (Lily Cole), de losbol Anton (Andrew Garfield) en de dwerg Percy (Verne Troyer). Op een dag botst het gezelschap op de nog net levende Tony (Ledger), bengelend aan een touw onder een brug. De aan geheugenverlies lijdende Tony voelt zich snel thuis bij Parnassus en zijn troepen. Parnassus kan de hulp trouwens gebruiken: als hij er niet in slaagt om voor de verjaardag van Valentina vijf zielen gelukkig te maken met zijn verbeeldingskracht, moet hij zijn dochter afstaan aan de duivel. Al blijft de vraag of Tony echt een aanwinst is: zijn verleden blijkt immers nogal schimmig, en dat lijkt vooral in het voordeel van de duivel uit te draaien...
Terry Gilliam bewijst met deze film eens te meer zijn kunnen als visionair grootmeester. Helaas gaat zijn aanvankelijk intrigerend scenario na verloop van tijd aan hoogdravendheid ten onder. In het begin is het allemaal nog boeiend: het contrast tussen de bewust gammele constructie waarmee Parnassus rondtrekt met het hedendaagse Londen levert immers wondermooie beelden op. En de scènes die zich afspelen achter de toverspiegel zijn uitstekend vormgegeven en passen perfect binnen Gilliams sprookjesachtig oeuvre.
Helaas laat het door Gilliam en Charles McKeown geschreven scenario (samen penden ze eerder “Brazil” en “Baron Munchausen” neer) te snel het hoofd hangen. Zeker in het laatste halfuur lijkt Gilliam het vertelnoorden helemaal kwijt en sleept de film zich naar een climax als een drachtige zeug naar een modderpoel, waardoor je het niet meer kan schelen welk visueel hoogstandje Gilliam nog uit de toverhoed haalt. Gilliam beschouwt Parnassus trouwens als zijn alter ego: een oude man met een levendige verbeelding in een wereld die niet meer wil luisteren. Het doet pijn om te schrijven, maar als hij nog een paar van dergelijke films aflevert zou de profetie wel eens kunnen uitkomen.