Ja ja, flitsende cinema boordevol nieuwerwetse digitale snufjes en hippe montagetrucjes… de huidige generatie filmmakers/studiobonzen pakken er graag mee uit om het (jeugdig) publiek naar de zalen of home entertainmentzaken te lokken. Het zal de oude rotten die momenteel nog films maken worst wezen: zij doen in de mate van het mogelijke gewoon hun ding en dat levert in veel gevallen nog steeds uitstekende cinema op. Getuige daarvan “Before The Devil Knows You’re Dead”, de meest recente van krasse knar Sidney Lumet (geroemd om klassiekers als “12 Angry Men”, “Serpico” en “Dog Day Afternoon”).

Terwijl heel wat van zijn leeftijdsgenoten in het rusthuis van bejaarde Hollywoodsterren samen met Mickey Rooney een spelletje ‘spin the bottle’ onder de palmbomen spelen, levert Lumet zowaar een prent af die beter is dan alles wat hij de laatste voorbije twintig jaar heeft klaargespeeld (zijn laatste echt geslaagde film was “Running On Empty” uit 1988).

“Before The Devil Knows You’re Dead” is een stevig thrillerdrama dat, zonder echt potten te breken, twee uur boeiende en geslaagde cinema oplevert. In deze meanderende plot die afstevent op een climax waar een op zijn bokkenpoottroon gezeten Satan waarschijnlijk heel hard moet van genieten maken we kennis met de broers Andy en Hank Hanson. Andy (Philip Seymour Hoffman) is de oudste en op het eerste zicht de meest succesvolle. Een goedbetaalde job bij een immobiliënkantoor, Marisa Tomei (in een puntige rol) aan zijn zij… geen vuiltje aan de lucht, zo blijkt. Maar dat is slechts schijn. Zijn huwelijk met Tomei zit in het slop, hij is aan drugs verslaafd en op het werk dreigen een paar financiële lijken uit de kast te vallen.

Dus besluit Andy om de juwelierszaak van zijn ouders (Rosemary Harris en Albert Finney) te overvallen. De zaak is verzekerd, en als de overval gebeurt zonder wapen kan er bijna niets misgaan, is zijn theorie. Hij schakelt Hank (Ethan Hawke) in om de overval uit te voeren. Aanvankelijk moet Hank niets van het plan weten, maar zijn acute alimentatiegeldnood haalt hem toch over. Van zodra hij echter beslist om de overval niet zelf uit te voeren, maar te rekenen op een vage (en schietgrage) kennis ontspoort het plan sneller dan op een hol geslagen achtbaan…

In theorie is “Before The Devil Knows You’re Dead” een op het eerste zicht voorspelbaar ‘overval die verkeerd afloopt’-verhaaltje. In de praktijk is er echter meer te beleven, vooral omdat de film zich niet bedient van een lineaire verhaalstructuur. We leren pas gaandeweg hoe de vork in de steel zit, en hoe de verschillende personages los van elkaar steeds dieper in het moeras wegzinken. Wat de nodige verrassingen oplevert. Lumet filmt met dezelfde intensiteit als waarmee hij zijn meesterwerken inblikte: dat hij daarbij kan rekenen op uitstekende vertolkingen (vooral Hawke en Hoffman zijn fenomenaal goed als het broederpaar) maakt de film er alleen maar krachtiger op. Kortom, Lumet levert als een volleerd meester een fijn filmpje af dat we met een duivelse grijns graag aanraden aan alle rechtgeaarde fans van potige grootstedelijke misdaadcinema, zeker aan hen die hun actie graag gekruid zien met diepgravende karakterstudies.

A-Film bracht een verzorgde dvd-versie uit van één van de toppers van dit jaar, met twee extra’s die voor wat stevige achtergrondinformatie zorgen. Er is een audiospoor met de regisseur en de twee hoofdrolspelers, en in een informatieve making of (waarin interviews worden afgewisseld met setopnamen) krijgen we een goede inkijk op Lumets filmproces.
Eén van de meest onderschatte films die in 2008 bij ons werd uitgebracht.