Daens

1992

15/10/1992

langspeelfilm

drama

verdeler

Independent Films

acteur/actrice (12)

Jan Decleir → Adolf Daens

Michaël Pas → Jan De Meeter

Johan Leysen

Julien Schoenaerts → bisschop Stillemans

Idwig Stephane → direkteur Borremans

Gérard Desarthe → Charles Woeste

Antje De Boeck → Nette Scholiers

Frank Vercruyssen → Louis

Karel Baetens → Jefke

Linda Van Dyck → Pieter

Wim Meuwissen

Jappe Claes

regisseur (1)

Stijn Coninx

producent (1)

Dirk Impens

Er is wat aan de hand met deze film. Je kan immers geen krant of tijdschrift openslaan zonder dat je er al dan niet gecamoufleerde viersterrenwierook in wordt rondgestrooid. Vervolgens was er het tromgeroffel op het Venetiaanse filmfestival en het bazuingeschal op het recentste Gentse filmfeest. En toen ik bij de half elf vertoning op zaterdagavond de wachtende massa reeds om kwart voor tien zag uitgroeien tot een claustrofobische groepering die zich meester maakte van ruim een vierde van de overdadig met popcorn bestrooide rode Decascoop vloerbekleding, werden alle twijfels definitief weggejoeld.

Ongetwijfeld is het Vlaamse aspect de reden van het vaandelgezwaai, daar er bij intussen gestandaardiseerde Amerikaanse meesterwerken (Dances with Wolves bv.) altijd wel een paar kniesoren zijn die met de beoordeling 'gewoontjes' achterop blijven trappelen. In dat Vlaamse opzicht zijn de liefkozingen echter meer dan terecht, want naar chauvinistische normen is dit immers een opvallend solide prent, en om die reden zeker een bezoekje waard.

De film kan je het best omschrijven zoals ik het regisseur Stijn Coninx zag doen in een trailer op het BRTN-scherm : als een onvervalste western waarin de hoofdfiguur, priester Adolf Daens (Jan Decleir) met de trein in een stad (Aalst) arriveert en er de zijde kiest van de uitgebuite bevolking. Arbeiders die in de textielfabrieken onderbetaald, ondervoed en ondergewaardeerd slaven- en kinderarbeid verrichten voor het welzijn van het land en vooral voor de belangen van de rijke garde.

Daens weet niet wat hij ziet wanneer hij met zijn neus op de harde feiten wordt gedrukt, doch zijn menslievende aanpak wordt niet op prijs gesteld door de textielbaronnen en de overheid, waardoor het ook tot een breuk met de Katholieke Kerk zal komen.

Behalve een ongemeen boeiende geschiedenisles die rijkelijk gestoffeerd is met schrijnende historisch geëvoceerde sfeerbeelden, is Daens ook een trefzeker stuk humane cinema, sterk verhalend in beeld gebracht door Stijn Coninx en bevolkt door een krachtig doorleefde cast. Daens is dan ook de beste reclame die de Vlaamse cinema zich momenteel kan wensen. Zal ik de volgende keer dan toch maar niet meer op MTV afstemmen wanneer er op een vaderlands televisiescherm een Vlaamse film mee te pikken valt...

Alex De Rouck

1992

Synopsis

Aalst, 1888. Na een konflikt met bisschop Stillemans (Julien Schoenaerts) keert Priester Adolf Daens (Jan Decleir) terug naar zijn geboortestad Aalst. Hij neemt zijn intrek bij zijn broer Pieter (Wim Meeuwissen), uitgever van 'Het Land van Aalst'. De textielindustrie staat onder grote druk van de buitenlandse konkurrentie.
Direkteur Borremns (Idwig Stephane) ontslaat de helft van zijn werkvolk. Een aanpak die kan rekenen op de steun van Charles Woeste (Gérard Desarthe), voorzitten van de Katholieke Partij. Woeste is bovendien van mening dat er op die manier een einde zal worden gemaakt aan de agitatie van de socialisten die met stakingen het algemeen stemrecht proberen af te dwingen.

De ontslagen komen hard aan. Dat merkt Adolf Daens als hij terecht komt in het gezin Scholliers waar Nette (Antje De Boeck), net zeventien, voor het brood op de plank moet zorgen. Nette's oudere broer Louis (Frank Vercruysse) maakt deel uit van de 'bokken', de knokploeg van Woeste die moet beletten dat de socialisten vaste voet aan de grond krijgen in Aalst.
Een ontluikende romance tussen Jan De Meeter (Michael Pas), de militante verkoper van de Linkse krant 'De Vooruit', en Nette zorgt dan ook voor bijkomende inspanningen in het gezin. Een artikel van Daens in 'Het Land van Aalst' leidt tot de oprichting van een kommissie die de toestanden in Aalst moet onderzoeken. Maar het bezoek van de kommissie, waarvan de leden Franstalige vrienden van Woeste zijn, haalt niets uit. Daens wordt op het matje geroepen bij Stillemans. Hij mag niet langer in het openbaar de mis opdragen. De bisschop stelt dat Daens niet aan politiek mag doen, zeker niet wanneer dit indruist tegen de lijn van de katholieke partij. Maar Adolf Daens wijkt niet. Hij richt een eigen partij op en vindt steun bij zowel de liberalen als de socialisten. Daens wordt verkozen tot het Parlement. Op het spreekgestoelte brengt hij verpletterende pleidooien om het lot van de Vlaamse arbeider te verbeteren. Maar Woeste slaat terug. Hij ontketent een diplomatiek offensief tegen Daens, dat ertoe leidt dat de priester naar Rome wordt geconvoceerd.
In Rome gearriveerd weigert de paus hem audiëntie. Vernederd keert Daens terug naar België, waar de tegenspoed pas echt begint. De kerkelijke autoriteiten dwingen hem zijn ambt neer te leggen.