De aantrekkingskracht van de apenjaren blijft sterk voor cineasten en andere kunstenmakers. Auteurs, componisten, dichters, schilders, filmsiteredacteurs … allemaal voelen ze eens of meermaals de drang om eigen (jeugd)ervaringen te verwerken of centraal te stellen als de muze komt aankloppen. Ook James Gray vervoegt dat rijtje met Armageddon Time, zich focussend op zijn leven in Queens in het jaar 1980 toen hij in het zesde middelbaar zat.

Een heel kleine en intieme film ook meteen deze Armageddon Time, zij het er wel een die oorspronkelijk Robert De Niro, Donald Sutherland, Oscar Isaac en Cate Blanchett op de titelrol had staan – al verdwenen die tijdens de preproductiefase allemaal naar andere oorden. Kwamen of bleven wel in Grays achtste langspeler: Anthony Hopkins, Anne Hathaway, Jeremy Strong en een cameogewijs goedendagzeggende Jessica Chastain. De feitelijke hoofdrollen zijn eigenlijk voor Banks Repeta en Jaylin Webb. Repeta als Grays alter ego Paul Graff en Webb als diens Afro-Amerikaanse klasgenoot Johnny.

De schoolactiviteiten van Graff/Gray vormen de rode draad doorheen Armageddon Time. Pauls ouders (Hathaway en Strong) besluiten dat de publieke school waar dixit Grays grootmoeder ‘iedereen wordt toegelaten’ geen geschikte omgeving meer is voor hun zoon nadat hij op het toilet werd betrapt tijdens het rebellerend roken van een joint. Dus sturen ze hem naar de private school waar ook zijn oudere broer schoolloopt. Niet zomaar een school zo zal later blijken, daar de genaamde Forest Kew School – hier Forest Manor Prep genoemd – zowel Donald Trump als zijn zus Maryanne als alumni zou kennen. En vader Ted zat in de raad van bestuur.

Zoals bij veel andere ‘gebaseerd op eigen verhaal’-verhalen overheerst de anekdotiek in Armageddon Time. Er is wel degelijk een afgelijnd verhaal, maar er is vooral ruimte voor sfeerscheppend gemijmer en tijdsreconstructieve evocaties. In dit geval aan de vooravond van Ronald Reagans verkiezing als president, waarvan ten huize Gray werd gedacht dat die man een wereldoorlog zou ontketenen. Weet je meteen waar de titel van de film vandaan komt, al is het ook een verwijzing naar het reggaelied Armigideon Time van Willie Williams dat in 1979 door The Clash werd gecoverd en op de soundtrack zijn opwachting mag maken.

Tussen de familiale herinneringen door – met daarin heel wat ruimte voor Hopkins in de grootvaderrol – valt er niet te ontsnappen aan de tijdsgeestmatige bevindingen die in het jeugdige onderbewustzijn van Gray bleven kleven: (latent) racisme, het privilege van de blanke man en het dogma van de rijke grootverdiener als zaligmakend ideaal. Dat er door de aanwezigheid van de Trumps een wel heel duidelijke link is naar het nu maakt het allemaal extra ironisch. Ironie en woede die degelijk voelbaar zijn in Armageddon Time, al hoef je de prent daardoor niet weg te schuiven als links gezeik van een gefrustreerde cineast. Integendeel: Grays fictieve non-fictieprent werkt zowel als historische tijdsspiegel en als een afwisselend ontroerend en rebels terugkijken op de vervlogen en formatieve jeugdjaren. Waarin het toen evenveel het nu was als het nu het toen is.